Mất khứu giác là một đặc điểm kỳ lạ và khác biệt của COVID-19, đến mức nó được coi là một dấu hiệu dự báo rất tốt, hơn là việc người nào đó đã bị nhiễm bệnh hay không, so với các triệu chứng thông thường khác, chẳng hạn như sốt hoặc ho.

Các nghiên cứu cho thấy rằng có đến một nửa số người bị nhiễm  COVID19 sẽ tạm thời mất khả năng nhận biết mùi, mặc dù tỷ lệ này có thể cao lên tới 67% ở những người bị nhiễm trùng nhẹ đến trung bình vì đang có xu hướng trẻ hơn và có thể nhạy cảm hơn với khứu giác của họ khi bị thay đổi.

” Tin tốt là nhiều nghiên cứu đã gợi ý rằng đối với những người có khứu giác bị tổn thương sau khi nhiễm virus, việc tiếp xúc với mùi trong thời gian ngắn lặp đi lặp lại có thể giúp họ phục hồi”. Cách chúng ta cảm nhận mùi là thông qua một cụm tế bào thần kinh được gọi là “tế bào thần kinh cảm giác khứu giác”, nằm ở phía sau mũi phần cao trong một cấu trúc đó gọi là khứu giác. Những tế bào thần kinh này có những hình chiếu nhỏ giống như sợi tóc kéo dài ra niêm mạc mũi được bao phủ bởi chất nhầy và phản ứng với các phân tử mùi mà chúng ta đang thở ra qua mũi.

Thời kỳ đầu của đại dịch, các nhà khoa học họ rất lo ngại rằng SARSCoV-2 có thể gây mất khứu giác bằng cách lây nhiễm các tế bào thần kinh khứu giác này và sau đó xâm nhập vào não, nơi mà nó có thể gây ra tổn thương lâu dài. Nghiên cứu sâu hơn cho thấy những tế bào thần kinh này thiếu các thụ thể ACE2 mà virus này sử dụng để lây nhiễm các tế bào, nhưng chúng được tìm thấy trên các tế bào hỗ trợ trong niêm mạc mũi tương tác với các tế bào thần kinh này.

CHỨC NĂNG HỔ TRỢ

Công việc của những tế bào này được gọi là sự hình thành tế bào trung tâm để duy trì sự cân bằng của các ion muối trong chất nhầy mũi, mà các tế bào thần kinh dựa vào để gửi tín hiệu đến não. Chúng cũng hỗ trợ cấu trúc và trao đổi chất cho các tế bào thần kinh khứu giác.Một nghiên cứu gần đây trên chuột lang cho thấy rằng chính những tế bào hỗ trợ này đã xâm nhập SARS-CoV-2 chứ không phải tế bào thần kinh khứu giác, và điều này đã làm thúc đẩy sự xâm nhập lớn của các tế bào miễn dịch, kéo theo sự phá vỡ tổ chức bình thường của niêm mạc mũi, bao gồm cả việc mất các hình chiếu giống như sợi tóc mà các tế bào thần kinh sử dụng để phát hiện các phân tử mùi.

Tin tốt là họ cũng phát hiện ra rằng niêm mạc mũi bắt đầu tự xây dựng lại sau khoảng 14 ngày, mặc dù vậy, vì rất khó để đánh giá khứu giác của chuột hamster đã hoạt động trở lại như thế nào nên không rõ chúng mất bao lâu để sửa chữa hoàn toàn khứu giác. Tuy nhiên, các nghiên cứu trên người đang đưa ra một số câu trả lời : Một nghiên cứu gần đây, theo dõi sức khỏe của 2.428 người tuyên bố đã mất khứu giác và vị giác do nhiễm COVID-19, cho thấy 40% trong số mà họ đã hoàn toàn lấy lại khứu giác trong 6 tháng sau đó, trong khi chỉ có 2% báo cáo không có cải thiện nào cả.

Một cuộc khảo sát riêng cho thấy rằng khả năng phục hồi có thể nhanh hơn mức này đối với nhiều cá nhân, với 71,8% báo cáo trở lại mùi “rất tốt” hoặc “tốt” sau chỉ 1 tháng và 84,2% báo cáo trở lại “rất tốt” hoặc “tốt” ở vị giác (Mất vị giác là một triệu chứng khác của COVID-19 – khó đánh giá hơn, vì hầu hết các nghiên cứu dựa vào việc bệnh nhân tự báo cáo các triệu chứng của họ và một số điều họ cho là mất vị giác có thể là kết quả của việc mất khứu giác). Cảm nhận về mùi vị bị ảnh hưởng nhiều bởi khứu giác của chúng ta, đó là lý do tại sao việc ngoáy mũi có thể khiến thức ăn khó nuốt dễ nuốt hơn. Tuy nhiên, trong nghiên cứu trước đây trên 2.428 người, chỉ 3% trong số họ báo cáo rằng họ vẫn không thể phân biệt được vị ngọt, chua, mặn, đắng và vị umamitast được cảm nhận trực tiếp bằng vị giác trên lưỡi của chúng ta sau 6 tháng.

Trong quá trình hồi phục, một số người cũng cho biết khứu giác bị rối loạn, hay còn là “rối loạn nhịp tim”. Chẳng hạn, nhiều người đang phục hồi sau khi nhiễm COVID-19 cho biết họ ngửi thấy mùi hôi, ôi thiu. Điều này có thể khiến chúng ta cảm thấy khó chịu, đó thường là dấu hiệu cho thấy các tế bào thần kinh của chúng ta đang phục hồi. Virus này dường như nó chỉ tấn công các tế bào hỗ trợ ở phía sau mũi, những “luyện tập khứu giác” sẽ có thể giúp mọi người phục hồi giác quan bị mất.

CÁCH TẬP LUYỆN KHỨU GIÁC

Tin tốt là nhiều nghiên cứu đã gợi ý rằng đối với những người có khứu giác bị tổn thương sau khi nhiễm virus, việc tiếp xúc với mùi trong thời gian ngắn lặp đi lặp lại có thể giúp họ phục hồi. Các tổ chức từ thiện về giảm mùi khuyên bạn nên chọn bốn mùi hương mà bạn yêu thích hoặc có mối quan hệ và tích cực ngửi chúng hai lần một ngày, dành khoảng 20 giây cho mỗi mùi. Tốt nhất, thì bạn nên thử và chọn những mùi hương đại diện cho bốn loại hoa, trái cây, cay và hương thơm, bạn có thể sử dụng tinh dầu hoặc chất thực tế mà chúng có nguồn gốc.

Chẳng hạn, nếu bạn chọn chanh là một trong những mùi hương của mình, bạn có thể sử dụng một ít vỏ chanh bào. Trong khi đánh hơi chất này, hãy tập trung suy nghĩ của bạn vào chanh và cố gắng nhớ lại trải nghiệm của bạn về chanh.

Đây không phải là cách khắc phục ngay lập tức, nhưng theo thời gian, điều này sẽ giúp bạn phục hồi khứu giác đã mất.

BÀI BÁO THAM KHẢO THÊM

https://www.gavi.org/vaccineswork/why-covid-19-makes-you-lose-yoursense-smell-and-how-get-it-back

https://hms.harvard.edu/news/how-covid-19-causes-loss-smell https://www.forbes.com/sites/williamhaseltine/2022/02/14/losing-the-senseof-smell-how-covid-19-infection-induces-long-lasting-symptoms/ https://tuoitre.vn/mat-khuu-giac-do-covid-19-co-lien-quan-den-tonthuong-nao-20220413141607424.htm